Het is verplicht voor een kind om 5 jaar naar de basisschool te gaan en kinderen moeten 6 jaar zijn tegen 31 december van het jaar waarin ze zich willen inschrijven.
Gewoonlijk omvat een schoolweek 27 uur les. In het tweede jaar loopt dit op tot 30 uur omdat er een vreemde taal wordt aangeleerd (gewoonlijk Engels). Voor leerlingen met speciale behoeften zijn er bepalingen. De lessen vinden vooral 's morgens plaats. Per week zijn er ook één of twee lessen in de namiddag.
Onlangs vond de introductie plaats van het in groep lesgeven van bepaalde vakken. Dit zorgde voor meer lesgevers in het basisonderwijs, hoewel hierdoor indirect een aantal kleine basisscholen gesloten werden. Er zijn drie lesgevers voor twee cursussen of vier lesgevers voor drie.
De 5-jarige periode is verdeeld in twee. De eerste twee jaar wordt de nadruk gelegd op basisvaardigheden en de laatste drie jaar wordt er een introductie gegeven tot bredere concepten. De vakken worden ingedeeld in gebieden en worden gegeven door dezelfde lesgever(s) voor de volledige vijf jaar, als volgt:
Er is meestal ook een gespecialiseerde godsdienstleerkracht.
Ongeveer 15% van de basisscholen zijn voltijdse scholen (scuola a tempo pieno), waarbij de kinderen zowel 's morgens als 's middags naar school gaan gedurende 5 dagen per week.
's Middags is er een pauze van anderhalf uur en men kan een lunchpakket krijgen in de kantine van het school. Er zijn twee lesgevers per vak. De ene geeft 's morgens les en de andere in de namiddag. Deze soort school trekt de werkende ouders aan, die het gemakkelijker vinden om hun kinderen later op de dag op te halen.
De meeste basisscholen gebruiken een evaluatiesysteem dat gebaseerd is op observatie doorheen het schooljaar. De evaluaties worden opgenomen in het rapport (scheda) van elk kind. Het rapport is er om een gedetailleerde schets van de academische bekwaamheid en persoonlijkheid van de leerling weer te geven. Dit wordt doorgegeven aan de volgende school wanneer de leerling de school verlaat. In het 5de jaar basisonderwijs moeten leerlingen een certificaat bekomen (diploma della licenza elementare) om verder te gaan naar het lager middelbaaronderwijs. Degene die geen goede score behaalden moeten mogelijk hun laatste jaar dubbelen.