Brytyjskie szkoły prywatne są znane na całym świecie ze swojego wysokiego poziomu kształcenia i różnorodności placówek. Przykładowo, najbardziej popularnymi są Charterhouse, Eton, Harrow, Roedean, Rugby, Westminster oraz Winchester.
Wiele prywatnych szkół, również tych bardzo rozpoznawalnych, jest prowadzonych przez fundacje charytatywne. Mogą one być także własnością osób prywatnych, instytucji albo przedsiębiorstw. Tradycyjnie przyjęło się, mimo że są to szkoły prywatne, nie koncentrują się na zyskach finansowych, co umożliwia podjęcie nauki przez uczniów z różnych środowisk.
Około 50 procent rodziców, którzy decydują się na edukację swoich dzieci w prywatnych szkołach, samo było wykształconych w państwowych placówkach. W Anglii i Walii znajduje się około 2300 prywatnych szkół, w Szkocji – 150, natomiast w Irlandii Północnej 15. Około 7 procent dzieci w wieku szkolnym uczęszcza do prywatnych placówek. Przyjmują one uczniów w wieku od 2 do 19 lat i mogą być placówkami z internatem (do nich przyjmuje się dzieci powyżej 5 lat) jak i szkołami dziennymi, także są one koedukacyjne lub nauczają uczniów tylko jednej płci. Prywatne szkoły odpowiadają także na potrzebę edukacji specjalnej oraz kształcą dzieci szczególnie uzdolnione (np. w dziedzinach muzyki, sztuki, tańca, teatru).
Szkoły prywatne niejednokrotnie stosują własne metody edukacyjne, na przykład żłobki Montessori czy szkoły Rudolfa Steina. Wszystkie szkoły prywatne muszą jednak wypełnić określone kryteria i być zarejestrowane Department of Education and Science.
Opłaty za prywatną edukację w Wielkiej Brytanii
Mimo, że szkoły pobierają opłaty za edukację, nie są prowadzone dla zysku. Cały przychód jest inwestowany w poprawę poziomu edukacji. Nie otrzymują one żadnych grantów rządowych. Większość szkół ma swoista radę nadzorczą, kontrolującą pracę szkoły i jej kondycję finansową. Dyrektorzy szkół podlegają radzie, jednak mają wolną rękę w wyborze personelu czy w rozwiązywaniu codziennych problemów.
Opłaty są bardzo zróżnicowane, zależą od wielu czynników takich jak: wiek uczniów, reputacja i jakość kształcenia w szkole oraz jej lokalizacja (zazwyczaj szkoły w Północnej Anglii są tańsze niż na południu). W szkołach dziennych ceny wahają się od 900 do 1400 funtów za semestr (których w ciągu roku są trzy) w pre-preparatory schools (edukacja na poziomie przedszkolnym), od 1600 do 3200 funtów za semestr w junior preparatory school oraz od 2200 do 4100 funtów za semestr w szkołach dla starszych dzieci.
Ceny szkół z internatem wynoszą od 3700 do 6500 funtów. Szkoły prywatne są zazwyczaj droższe dla chłopców. Poza tym czesne na ogół nie obejmuje opłat dodatkowych, które są zazwyczaj obowiązkowe. Zajęcia przygotowujące do A-levels mogą kosztować aż 10.000 funtów za jeden rok (obejmujący trzy kursy). Dostępne są także kursy dla uczniów, którzy nie zdali egzaminów GCE A-levels i muszą powtarzać rok, ich ceny zaczynają się od 1250 funtów za semestr.
Ceny prywatnych szkół sukcesywnie rosną, około 5-10 procent każdego roku. Jeżeli nie jesteś bardzo bogaty, radzimy zacząć oszczędzać na ten cel zanim zostaniesz rodzicem. Wiele banków oferuje specjalne ubezpieczenia i programy inwestycyjne dla rodziców, planujących posłać swoje dzieci do prywatnych szkół. Wiele senior schools i niektóre junior schools oferują stypendia dla najlepszych uczniów, które mogą pokrywać cały koszt czesnego lub jego część. Są one przyznawane na podstawie odpowiednich egzaminów.
Rodzaje szkół
Szkoły prywatne obejmują cały proces edukacji dziecka od żłobków czy przedszkoli po placówki z internatem, kształcące najstarszych uczniów. Mogą to być instytucje bardzo tradycyjne lub nastawione na eksperymentalne sposoby kształcenia. Można spotkać także wiele placówek przeznaczonych dla mniejszości etnicznych czy religijnych, takich jak na przykład szkoły dla Muzułmanów, gdzie panuje restrykcyjny podział na chłopców i dziewczęta.
Większość szkół prywatnych prowadzi edukację w podziale na chłopców i dziewczęta Dla obu grup uczniów jest praktycznie taka sama liczba placówek. Istnieje jednak wiele szkół koedukacyjnych oraz takich, które przyjmują dziewczęta tylko na poziomie sixth forms. Do tego czasu edukacja seksualna jest stałą częścią programu nauczania. Rożne rodzaje szkół prywatnych zostały opisane poniżej:
Lwia część prywatnych junior schools (nazywanych także preparatory lub prep schools – dosł. szkoły przygotowujące) przyjmuje tylko chłopców, chociaż należy odnotować, że liczba palcówek kształcących same dziewczęta czy koedukacyjnych sukcesywnie rośnie. Junior schools na ogół przygotowują uczniów do Common Entrance Examination (CEE – standardowy egzamin wstępny) dopuszczającego do kolejnych etapów edukacji prywatnej (tzw. senior schools). Oceniają one, czy dziecko jest w stanie podołać standardom pracy akademickiej. CEE jest przygotowywany przez każda szkołę, według jej własnych kryteriów.
Jak dostać się do szkoły prywatnej w Wielkiej Brytanii?
Przyjęcie do wielu szkół odbywa się na podstawie egzaminu (np. CEE), referencji lub rozmowy kwalifikacyjnej. W większości prywatnych szkół obowiązuje taki sam program, jak w szkołach państwowych. Uczniowie mogą przystępować do angielskich GCSE czy GCE A-levels a także szkockich SCE standard oraz higher (wszystkie terminy zostały wyjaśnione w artykule dotyczącym procesu edukacji państwowej). Absolwenci prywatnych szkół mogą także przystąpić do egzaminu International Baccalaureate (IB), pozwalających na rekrutację na uniwersytety, dokument jest uznawany w Wielkiej Brytanii oraz przez większość uczelni wyższych za granicą.
Istnieje bardzo wiele zalet szkół prywatnych. Na przykład absolwenci placówek prywatnych mają dziewięciokrotnie większe prawdopodobieństwo osiągnięcia 100 procent w testach zewnętrznych niż uczniowie placówek państwowych. Trzech na czterech uczniów szkół niepublicznych zdaje pięć GCSE, natomiast ponad połowa zalicza GCE A-levels, powyżej dwóch trzecich zdaje jeden GCSE.
Mimo, że w szkołach publicznych studiuje poniżej 10% uczniów, zdobywają oni 35% najwyższych wyników GCE A-levels i jednocześnie stanowią 25% studentów uniwersytetów. Uczeń szkoły prywatnej ma czterokrotnie większe szanse dostać się na uniwersytet niż uczeń szkoły państwowej. Z niektórych prywatnych szkół na uniwersytet dostaje się 100% uczniów, a połowa studentów tzw. Oxbridge (uniwersytety w Oksfordzie i Cambridge) uczyła się w szkołach niepublicznych.
Pamiętaj jednak, że nie wszystkie szkoły prywatne są tak wspaniałe. W ostatnich latach obserwuje się większy rozwój sektora edukacji niepublicznej, co może prowadzić do pogorszenia się standardów. Niektóre szkoły przyjmują więcej uczniów i tworzą większe klasy, szczególnie w rejonach, w których jest na nie duży popyt (gł. Londyn czy Południowo-wschodnia Anglia). Doszło do tego, że rząd krytykował prywatne placówki, za ich mierne standardy.
Mundurki w szkołach prywatnych
Mundurki są uważane przez szkoły prywatne za oznakę odmienności, dumy i dyscypliny, jaka w nich panuje (np. Eton ma bardzo oryginalne podejście do kwestii mundurka). Starają się one wychowywać swoich uczniów na jednostki indywidualne w zależności od ich zdolności czy charakteru. Szkoły prywatne prowadzą zajęcia rozwijające potencjał tkwiący w uczniach, mogą to być sport, muzyka, teatr, sztuka i wiele innych. Jest to możliwe dzięki tworzeniu małych klas (średnio po 15 uczniów w senior schools, a w junior schools jeszcze mniej). W ten sposób można przygotowywać zajęcia dostosowane do indywidualnych potrzeb ucznia.
Zdarzają się prywatne szkoły, które wychodzą naprzeciw indywidualnym potrzebom uczniów i ich rodziców. Są przystosowane dla dzieci wybitnie uzdolnionych, ale także wolno uczących się, czy mających problemy z dysleksją. Często rodzice żądają by dziewczęta uczyły się osobno od chłopców (bowiem uczą się one lepiej niż w towarzystwie tej samej płci) lub wymagają by szkoła miała internat, lub oczekują kształcenia z określonym nastawieniem wyznaniowym.
Należy ubiegać się o przyjęcie do prywatnych szkół z dużym wyprzedzeniem. Oczywiście, jeżeli przyjeżdżasz zza granicy na ogół nie możesz tego załatwić na tyle wcześnie. Pamiętaj jednak, że na ogół rezerwuje się miejsca w szkołach z około dwuletnim wyprzedzeniem. Niestety, nie jest tak, że możesz przyjść do dyrektora i oświadczyć mu od kiedy będziesz przyprowadzać swoją pociechę. Wiele żłobków czy junior schools przyjmują uczniów na zasadzie „kto pierwszy, ten lepszy”, jednak te najbardziej ekskluzywne mają długie listy czekających lub stosują swoje własne procesy selekcji.
Nie możesz postawić wszystkiego na jedna kartę i próbować zapisać dziecko tylko do jednej i jedynej szkoły, szczególnie, jeżeli posiada ona rygorystyczne egzaminy wstępne. Podczas ubiegania się o miejsce w szkole, najprawdopodobniej zostaniesz poproszony o przesłanie dokumentów z poprzedniej szkoły, potwierdzających umiejętności dziecka i jego wyniki w nauce. Zanim umieścisz dziecko w prywatnej szkole, uważnie przeczytaj warunki wycofania dziecka ze szkoły.