Een zeker aantal vakken zijn verplicht bij elk studieprogramma, terwijl te rest gekozen wordt door de studenten.
De examens kunnen in een verschillende volgorde worden afgenomen en als je faalt mag je het examen overdoen. Je mag vrijwillig de lessen bijwonen en studenten kunnen zelfs thuis studeren als ze dit wensen. Sommige professors dringen toch aan om hun lessen bij te wonen. Het is niet verplicht om regelmatig taken af te leveren, hoewel studenten een thesis (gewoonlijk tussen 50000 en 60000 woorden) moeten schrijven aan het einde van hun cursus om hun diploma te behalen.
Diploma's
De structuur van het Italiaanse universiteitssysteem geeft studenten meer tijd om hun diploma te behalen dan in de UK en de VS. Het aantal jaar dat verplicht is om een diploma (corso di laurea) te behalen wordt bepaald door de wet. De meeste richtingen hebben een minimum van 4 jaar (vb. geneeskunde en architectuur) maar bepaalde duren 6 jaar. Enkele studenten slagen erin om hun studies gedurende de minimumperiode te beeïndigen en studenten doen er gewoonlijk 7 of 8 jaar over. Als resultaat studeren velen af tussen de 25 en 30 jaar.
De traditionele kwalificaties die men kan behalen aan een Italiaanse universiteit zijn een universiteitsdiploma (diploma di laurea), een gespecialiseerd diploma (diploma di specializzazione) en een onderzoeksdoctoraat (dottorato di ricerca).
Onlangs hebben universiteiten een universiteitsdiploma (diploma universitario) of verkort diploma van 2 of 3 jaar geïntroduceerd. Dit zijn in gespecialiseerde gebieden zoals ingenieurschap, lichamelijke opvoeding, assistent dokter (vb. verpleegkunde en fysiotherapie) en talen. De beschikbare plaatsen zijn echter beperkt en er zijn strenge examens. Buitenlandse studenten die credits willen ophopen aan een Italiaanse universiteit zonder een diploma cursus bij te wonen kunnen individuele vakken bijwonen (corsi singoli).
Accommodatie voor studenten
Italiaanse universiteiten voorzien niet altijd accommodatie voor studenten. Niettemin zijn er gesubsidieerde studentenwoningen (casa dello studente) beschikbaar door de DSU. De meeste studenten zorgen zelf voor hun accommodatie en gewoonlijk zijn er uithangborden binnen de universiteit waar er geadverteerd wordt naar studentenkamers en appartementen.
Studenten betalen ongeveer 200 euro (in de centrale en zuidelijke regio's) en 208 euro (in Rome en in het noorden) per maand voor een kamer in een gezamenlijk appartement. Naast de huur moeten studenten betalen voor voorzieningen en onderhoud zoals; kookfornuis, koelkasten en wasmachines.
Italiaanse universiteiten bieden amper extra activiteiten aan zoals sporten en sociale activiteiten (er is een campus gevoel zoals bij de Amerikaans universiteiten). De meeste universiteiten hebben wel een refter (mensa) waar men goedkope en gezonde maaltijden kan eten.
Amerikaanse universiteiten in Italië
Naast de Italiaanse instellingen voor hoger onderwijs zijn er een aantal Amerikaanse hogescholen en universiteiten in Italië die een Amerikaans diploma programma aanbieden, vb. ohns Hopkins University in Bologna en John Cabot University in Rome. Aan de John Cabot University kan je op 4 jaar tijd een BA diploma behalen in kunstgeschiedenis, bedrijfsadministratie, Engelse literatuur, internationale zaken en politieke wetenschappen. Je kan ook gelijkaardige diploma's en credits behalen op een semester voor studenten die een deel van hun studies in Italië wensen te doen. De kosten bedragen 10500 euro per jaar en men kan op financiële hulp en beurzen rekenen.
Studenten komen van ongeveer 40 landen en studeren aan de universiteit die ook extra activiteiten aanbiedt. Bij de ambassade in Italië kan men een lijst met Amerikaanse hogescholen in Italië en informatie over Amerikaans studieprogramma's vinden. Ook kan men de Italiaanse ambassade in het buitenland raadplegen.
Erasmus programma
Europeanen die een deel van hun studies aan een Italiaanse universiteit willen doen kunnen opteren voor een Erasmus programma, een deel van het EU- Socrates programma gesticht door de Europese Commissie. Studenten moeten bij dit programma geen kosten betalen om te gaan naar de Italiaanse universiteit (hoewel je wel kosten moet betalen bij je eigen universiteit). Bovendien kan men een beurs krijgen om de kosten te dekken voor het verhuizen, de taalopleiding en de hoge leefkost (indien toepasselijk).
Voor verdere informatie kan je contact opnemen met het Erasmus Bureau, Rue Montoyer 70, B-1040 Brussels, Belgium (Tel. +32-2-233 011), het Erasmus agentschap in je eigen land of de vertegenwoordiger van Erasmus aan je universiteit. Het Italiaans Ministerie voor Buitenlandse Zaken kent ook een aantal studiebeurzen toe aan buitenlandse studenten die naar de Italiaanse universiteiten gaan. Men kan hierover informatie verkrijgen bij de Italiaanse ambassades in het buitenland.
Men kan ook informatie krijgen over de universiteiten in Italië bij het Dipartimento per l’Autonomia Universitaria e gli Studenti, Ministero dell’Università e della Ricerca Scientifica e Tecnologica , Piazzale J. F. Kennedy, 20, 00144 Rome (Tel. 06 59911). Het Ministerie voor Buitenlandse Zaken voorziet informatie over het inschrijvingsproces in universiteiten op hun website. De publicatie, Higer Education In Italy: Een Gids voor Buitenlanders, bevat veel informatie over alle aspecten van het hogeronderwijs en is gratis beschikbaar bij MURST op het bovenstaande adres (Tel. 06-5991 2319). De aanvragen moeten schriftelijk gebeuren, per post of fax. De DSU kantoren verschaffen gratis gidsen over studentenvoorzieningen en sommige universiteiten hebben een kantoor dat advies verschaft een buitenlandse studenten.